ການຈຳແນກປະເພດທາດເຄມີອັນຕະລາຍເພື່ອການເກັບຮັກສາ
ການຈັດເກັບທາດເຄມີອັນຕະລາຍໄດ້ຈຳແນກໂດຍໃຊ້ເກນການຈຳແນກທາດເຄມີຕາມຂໍ້ກຳນົດຂອງເອີລົບວ່າດ້ວຍການຂົນສົ່ງສິນຄ້າອັນຕະລາຍລະຫວ່າງປະເທດທາງຖະໜົນ /European Agreement concerning international Carriage of Dangerous Goods by Road (ADR)
ເພື່ອໃຫ້ການເກັບຮັກສາທາດເຄມີອັນຕະລາຍເປັນໄປຢ່າງປອດໄພ ຕ້ອງມີການຈຳແນກທາດເຄມີອັນຕະລາຍສຳລັບການຈັດເກັບໃຫ້ເໝາະສົມກັບລັກສະນະຄວາມເປັນອັນຕະລາຍສະເພາະຂອງທາດເຄມີເຫຼົ່ານັ້ນ
ຄຸນສົມບັດຄວາມເປັນອັນຕະລາຍຫຼັກຂອງທາດເຄມີຕ້ອງພິຈາລະນາເປັນອັນດັບຕົ້ນໆໄດ້ແກ່ ຄຸນສົມບັດການຕິດໄຟ, ການລະເບີດ, ການອອກຊິໄດ.
ຄຸນສົມບັດຮອງຂອງທາດເຄມີທີ່ຈະເອົາມາພິຈາລະນາໄດ້ແກ່ ຄວາມເປັນພິດ, ຄວາມກັດຫ້ຽນ
ສຳລັບຄຸນສົມບັດກ່ຽວກັບການລະຄາຍເຄືອງ, ຄວາມເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ສຸຂະພາບ ແລະ ຄວາມເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມບໍ່ເອົາມາພິຈາລະນາໃນການແຍກປະເພດທາດເຄມີອັນຕະລາຍສຳລັບການຈັດເກັບ ປະເພດທາດເຄມີອັນຕະລາຍສຳລັບການຈັດເກັບ ມີດັ່ງນີ້:
1. ປະເພດ 1 ວັດຖຸລະເບີດ (Explosive substances) ໝາຍເຖິງ ວັດຖຸລະເບີດທີ່ກຳນົດໃນບົດແນະນຳຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (UN-Recommendations on the Transport of dangerous Goods) ພາກທີ 2.1: Class 1 - Explosive
2. ປະເພດ 2A ອາຍອັດ, ອາຍແຫຼວ ຫຼື ອາຍທີ່ລະລາຍໃນຄວາມດັນ (Compressed, liquefied and dissolved gases) ໝາຍເຖິງ
- ອາຍຊື່ງມີສະພາບອາຍໂດຍສົມບູນທີ່ອຸນຫະພູມ 20 ອົງສາເຊ ພາຍໃຕ້ຄວາມດັນບັນຍາກາດມາດຕະຖານ 101.3 ກິໂລປາສະການ
- ອາຍທີ່ກຳນົດໃນບົດແນະນຳຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (UN-Recommendations on the Transport of Dangerous Goods) ພາກທີ 2.2: Class 2 – Gases
3. ປະເພດ 2B ອາຍພາຍໃຕ້ຄວາມດັນໃນພາຊະນະບັນຈຸຂະໜາດນ້ອຍ (ກະປ໋ອງສະເປ) (Pressurized small gas containers; aerosol can/aerosol container)
- ພາຊະນະປິດ ທີ່ມີຄວາມດັນ (Pressure receptacles)
- ອຸປະກອນສິດລະອອງລາຍ (Aerosol dispensers)
- ພາຊະນະທີ່ເຮັດດ້ວຍໂລຫະ, ແກ້ວ ຫຼື ປລາສຕິກ ທີ່ອອກແບບໃຫ້ນຳໃຊ້ຄັ້ງດຽວ ເຊິ່ງພາຍໃນພາຊະນະບັນຈຸນັ້ນ ປະກອບດ້ວຍອາຍອັດ, ອາຍແຫຼວ ແລະ ອາຍທີ່ລະລາຍພາຍໃຕ້ຄວາມດັນທີ່ອັດລົງໄປໃນພາຊະນະບັນຈຸນັ້ນ
4. ປະເພດ 3A ທາດແຫຼວໄວໄຟ (Flammable Liquids) ໝາຍເຖິງ ທາດແຫຼວທີ່ມີຈຸດວາບໄຟໃນອຸນຫະພູມບໍ່ກາຍ 60 ອົງສາເຊ (ກວດກາວັດແທກແບບ Closed cup)
5. ປະເພດ 3B ທາດແຫຼວໄວໄຟ (Flammable Liquids) ໝາຍເຖິງ ທາດແຫຼວທີ່ມີຈຸດວາບໄຟໃນອຸນຫະພູມ 60-93 ອົງສາເຊ (ກວດກາວັດແທກແບບ Closed cup) ແລະ ມີຄຸນສົມບັດເຂົ້າກັບນ້ຳບໍ່ໄດ້
6. ປະເພດ 4.1A ທາດແຂງໄວໄຟ (Flammable Liquids) ທີ່ມີຄຸນສົມບັດລະເບີດ ໝາຍເຖິງທາດແຂງທີ່ກຳນົດໃນບົດແນະນຳຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (Un-Recommendation on the Transport of Dangerous Goods) ພາກທີ 2.4: Class 4: Division 4.2 - Flammable solids, Self-reactive substances, solid desensitized explosives and polymerizing substances ທີ່ມີຄຸນສົມບັດລະເບີດໄດ້ແກ່: ວັດຖຸລະເບີດທີ່ເຮັດໃຫ້ Inertia ດ້ວຍນ້ຳ ຫຼື ແອລກໍຣໍ ຫຼື ຖືກເຈືອຈາງດ້ວຍທາດອື່ນເພື່ອຫຼຸດຄຸນສົມບັດການລະເບີດ (Solid Desensitized Explosive)
7. ປະເພດ 4.1B ທາດແຂງໄວໄຟ (Flammable Solids) ທີ່ບໍ່ມີຄຸນສົມບັດລະເບີດ ໝາຍເຖິງ:
- ທາດແຂງທີ່ກຳນົດໃນບົດແນະນຳຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (Un-Recommendation on the Transport of Dangerous Goods) ພາກທີ 2.4: Class 4: Division 4.1 – Flammable solids, Self-reactive substances, solid desensitized explosives and polymerizing substances ທີ່ບໍ່ມີຄຸນສົມບັດລະເບີດ
- ສາມາດລຸກໄໝ້ງ່າຍຈາກການສຽດສີກັນ ຫຼື ເມື່ອລຸກໄໝ້ສາມາດລຸກລາມອອກໄປຢ່າງວ່ອງໄວ ໂດຍຜົນການທົດສອບເວລາຂອງການເຜົາໄໝ້ໜ້ອຍກວ່າ 45 ວິນາທີໃນໄລຍະທາງ 100 ມິນລີແມັດ ຫຼື ອັດຕາຄວາມໄວການເຜົາໄໝ້ຫຼາຍກວ່າ 2.2 ມິນລີແມັດ/ວິນາທີ
- ຖ້າທາດແຂງນັ້ນເປັນຜົງໂລຫະຕ້ອງສາມາດລຸກໄໝ້ ແລະ ລຸກລາມໄປຕາມຄວາມຍາວຂອງຕົວຢ່າງທີ່ເອົາມາທົດສອບໃນເວລາບໍ່ຫຼາຍກວ່າ 10 ນາທີ
8. ປະເພດ 4.2 ທາດທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການລຸກໄໝ້ໄດ້ເອງ (Substances liable to spontaneous combustion) ໝາຍເຖິງ ທາດທີ່ກຳນົດໃນບົດແນະນຳຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (UN-Recommendations on the Transport of Dangerous Goods) ພາກທີ 2.4: Class 4: Division 4.2 - Substances liable to spontaneous combustion) ໄດ້ແກ່:
- ທາດ Pyrophoric ທີ່ເກີດຄວາມຮ້ອນຈາກການທີ່ໂຕທາດເອງເຮັດປະຕິກິລິຍາກັບອົກຊີແຊນໃນອາກາດ ເຊິ່ງພາຍໃນ 5 ນາທີ ອຸນຫະພູມຈະສູງຂື້ນຈົນຮອດອຸນຫະພູມທີ່ສາມາດລຸກຕິດໄຟໄດ້ດ້ວຍໂຕເອງ (Auto-Ignition Temperature).
- ທາດ Self-heating ທີ່ເກີດຄວາມຮ້ອນຈາກການທີ່ໂຕທາດເອງເຮັດປະຕິກິລິຍາກັບອົກຊີແຊນໃນອາກາດທີ່ອຸນຫະພູມອ້ອມໂຕ ຄວາມຮ້ອນທີ່ເກີດຂື້ນບໍ່ສາມາດລະບາຍອອກໄປໄດ້ທັນ ແລະ ສະສົມຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຢູ່ພາຍໃນ ຈົນເຮັດໃຫ້ອຸນຫະພູມສູງຂື້ນຮອດອຸນຫະພູມທີ່ສາມາດລຸກຕິດໄຟໄດ້ດ້ວຍໂຕເອງ (Auto-Ignition Temperature) ທາດເຫຼົ່ານີ້ຈະລຸກໄໝ້ໄດ້ເມື່ອມີຂະໜາດໃຫຍ່ (ຫຼາຍກິໂລກຮາມ) ແລະ ອົບຢູ່ເປັນເວລາດົນນານ (ຫຼາຍຊົ່ວໂມງ ຫຼື ຫຼາຍມື້).
9. ປະເພດ 4.3 ທາດເຄມີທີ່ສຳຜັດກັບນ້ຳ ຫຼື ຄວາມຊຸ່ມໃນອາກາດ ແລ້ວເກີດທາດອາຍໄວໄຟ (Substances which in contact with water emit flammable gases) ໝາຍເຖິງ ທາດທີ່ກຳນົດໃນບົດແນະນຳຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (UN-Recommendation on the Transport of Dangerous Goods) ພາກທີ 2.4: Class 4: Division 4.3 - substances which in contact with water emit flammable gases ເຊິ່ງເມື່ອສຳຜັດກັບນ້ຳ ຫຼື ຄວາມຊຸ່ມໃນອາກາດ ສາມາດໃຫ້ທາດອາຍໄວໄຟເປັນສ່ວນປະສົມຂອງອາກາດໃນລະດັບຄວາມເຂັ້ມຂຸ້ນທີ່ສາມາດລະເບີດເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ມະນຸດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມໄດ້.
10. ປະເພດ 5.1A, 5.1B, 5.1C ທາດອອກຊິໄດ (Oxidizing substances) ໝາຍເຖິງ ທາດທີ່ກຳນົດໃນບົດແນະນຳຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (UN-Recommendation on the Transport of Dangerous Goods) ພາກທີ 2.5: Class 5: Division 5.1 - substances which in contact with water emit flammable gases ເປັນທາດທີ່ຕົວເອງບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງຕິດໄຟ ໂດຍທົ່ວໄປປ່ອຍອົກຊີແຊນ ຊື່ງເປັນສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດການລຸກໄໝ້ຂອງທາດເຄມີ ຫຼື ວັດຖຸອື່ນໆ ທາດປະເພດນີ້ບາງຊະນິດອາດຈະລວມຢູ່ເປັນສ່ວນໜື່ງຂອງທາດປະສົມອື່ນໄດ້.
- ປະເພດ 5.1A ເປັນທາດອອກຊິໄດ ທີ່ມີຄວາມໄວຫຼາຍການເຮັດປະຕິກິລິຍາ ເຊັ່ນ: Barium Chlorate, Barium perchlorate, Barium Peroxide…
- ປະເພດ 5.1B ເປັນທາດອອກຊິໄດ ທີ່ມີຄວາມໄວປານກາງໃນການເຮັດປະຕິກິລິຍາ ເຊັ່ນ: Aluminum Nitrate, Barium Nitrate….
- ປະເພດ 5.1C ຄືທາດ Ammonium Nitrate ແລະ ທາດປະສົມທີ່ມີ Ammonium Nitrate ເປັນສ່ວນປະກອບ
11. ປະເພດ 5.2 ທາດເປີອອກໄຊດ໌ອົງຄະທາດ (Organic peroxides) ໝາຍເຖິງ:
- ທາດທີ່ກຳນົດໃນບົດແນະນຳຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (UN-Recommendation on the Transport of dangerous Goods) ພາກທີ 2.5: Class 5: Division 5.2 – Organic peroxides
- ທາດອົງຄະທາດທີ່ມີໂຄງສ້າງອົກຊີແຊນສອງອາໂຕມ ດັ່ງນີ້: -O-O (ເປີອອກໄຊດ໌) ຊື່ງອາດຈະຖືໄດ້ວ່າເປັນທາດທີ່ມີອະນຸພັນຂອງໄຮໂດຮເຈນເປີອອກໄຊດ໌ ໂດຍອາໂຕມຂອງໄຮໂດຣເຈນນີ້ຖືກແທນທີ່ດ້ວຍອະນຸມູນອົງຄະທາດ 1 ຫຼື 2 ໂຕ
- ທາດປະສົມທີ່ມີທາດເປີອອກໄຊດ໌ອົງຄະທາດຫຼາຍກວ່າ ຫຼື ເທົ່າກັບ 5 ສ່ວນຮ້ອຍຂື້ນໄປ
12. ປະເພດ 6.1A ແລະ 6.1B ທາດພິດ (Toxic Substances) ໝາຍເຖິງ ວັດຖຸທີ່ອາດຈະເຮັດໃຫ້ເສຍຊີວິດ ຫຼື ເຮັດໃຫ້ເກີດການເຈັບປ່ວຍຢ່າງຮ້າຍແຮງແບບທັນທີ ຫຼື ຊຳເຮື້ອເມື່ອເຂົ້າສູ່ຮ່າງກາຍໂດຍການສຳຜັດຜິວໜັງ ຫຼື ຫາຍໃຈ ຫຼື ກິນເຂົ້າໄປ.
- ປະເພດ 6.1A ຄື ທາດຕິດໄຟທີ່ມີຄຸນສົມບັດຄວາມເປັນພິດ (Combustible toxic substances) ໄດ້ແກ່
- ທາດແຫຼວໄວໄຟທີ່ປະສົມເຂົ້າກັບນ້ຳໄດ້ ມີຈຸດວາບໄຟສູງກວ່າ 60 ຮອດ 93 ອົງສາເຊ (ທົດສອບແບບຖ້ວຍປິດ Closed cup)
- ທາດແຫຼວຕິດໄຟທີ່ບໍ່ສາມາດປະສົມເຂົ້າກັບນ້ຳໄດ້ ມີຈຸດວາບໄຟສູງກວ່າ 93 ອົງສາເຊ (ທົດສອບແບບຖ້ວຍປິດ Closed cup)
- ທາດແຂງຕິດໄຟທີ່ບໍ່ຢູ່ໃນກຸ່ມ 4.1B
- ປະເພດ 6.1B ຄື ທາດບໍ່ຕິດໄຟທີ່ມີຄຸນສົມບັດຄວາມເປັນພິດ (Non-Combustible toxic substances) ໄດ້ແກ່: ທາດແຫຼວບໍ່ຕິດໄຟ ແລະ ທາດແຂງບໍ່ຕິດໄຟ
13. ປະເພດ 6.2 ທາດຕິດເຊື້ອ (Infectious Substances) ໝາຍເຖິງ ທາດທີ່ເປັນຈຸລິນຊີ ຫຼື ມີຈຸລິນຊີເປັນສ່ວນປະກອບ ຫຼື ພະຍາດ ທີ່ເປັນສາເຫດການເກີດພະຍາດໃນມະນຸດ ແລະ ສັດ ຈຸລິນຊີເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ແກ່: Bacteria, virus, rickettsia, ເຊື້ອຮາ ລວມໄປຮອດຈຸລິນຊີທີ່ໄດ້ຮັບການປ່ຽນແປງທາງກຳມະພັນ.
14. ປະເພດ 7 ທາດກຳມັນຕະພາບລັງສີ (Radioactive Substances) ໝາຍເຖິງ ທາດ ຫຼື ທາດປະກອບໃດໆທີ່ມີອົງປະກອບສ່ວນໜື່ງມີໂຄງສ້າງພາຍໃນອາໂຕມທີ່ຍັງບໍ່ຄົງໂຕ ແລະ ສະຫຼາຍໂຕໂດຍປົດປ່ອຍລັງສີອອກມາ.
15. ປະເພດ 8A ແລະ 8B ທາດກັດຫ້ຽນ (Corrosive Substances) ໝາຍເຖິງ ທາດຊື່ງໂດຍປະຕິກິລິຍາເຄມີ ຈະເປັນສາເຫດໃຫ້ເກີດຄວາມເສຍຫາຍຢ່າງຮ້າຍແຮງເມື່ອສຳຜັດກັບເນື້ອເຍື່ອຂອງສິ່ງມີຊີວິດ ຫຼື ໃນກໍລະນີເກີດການຮົ່ວໄຫຼຈະເກີດການເສຍຫາຍຕໍ່ວັດສະດຸ ຫຼື ພາຫະນະທີ່ໃຊ້ຂົນສົ່ງ ທາດພວກນີ້ອາດຈະເຮັດອັນຕະລາຍຢ່າງອື່ນໄດ້ອີກ
- ປະເພດ 8A ຄື ທາດຕິດໄຟທີ່ມີຄຸນສົມບັດກັດຫ້ຽນ (Combustible corrosive substances) ໄດ້ແກ່
- ທາດແຫຼວໄວໄຟທີ່ປະສົມເຂົ້າກັບນ້ຳໄດ້ ມີຈຸດວາບໄຟສູງກວ່າ 30 ຮອດ 93 ອົງສາເຊ (ທົດສອບແບບຖ້ວຍປິດ Closed cup)
- ທາດແຫຼວຕິດໄຟທີ່ບໍ່ສາມາດເຂົ້າກັບນ້ຳໄດ້ ຈຸດວາຍໄຟສູງກວ່າ 93 ອົງສາເຊ (ທົດສອບແບບຖ້ວຍປິດ Closed cup)
- ທາດແຂງຕິດໄຟທີ່ບໍ່ຢູ່ໃນກຸ່ມ 4.1B
- ປະເພດ 8B ຄື ທາດບໍ່ຕິດໄຟທີ່ມີຄຸນສົມບັດກັດຫ້ຽນ (Non-Combustible corrosive substances) ໄດ້ແກ່ ທາດແຫຼວບໍ່ຕິດໄຟ ແລະ ທາດແຂງບໍ່ຕິດໄຟ
15. ປະເພດ 9 ວັດຖຸອັນຕະລາຍປະເພດອື່ນໆ ໝາຍເຖິງ ທາດ ຫຼື ສິ່ງຂອງທີ່ໃນຂະນະຂົນສົ່ງເປັນທາດອັນຕະລາຍເຊື່ງບໍ່ຈັດຢູ່ໃນປະເພດທີ 1 ເຖິງປະເພດທີ 8 ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ: ຝຸ່ນແອມໂມນຽມໄນເຕດ ເປັນຕົ້ນ ລວມທັງທາດທີ່ຕ້ອງຄວບຄຸມໃຫ້ມີອຸນຫະພູມບໍ່ຕ່ຳກວ່າ 100 ອົງສາເຊໃນສະພາບທາດແຫຼວ ຫຼື ມີອຸນຫະພູມບໍ່ຕ່ຳກວ່າ 240 ອົງສາເຊ ໃນສະພາບທາດແຂງໃນລະຫວ່າງການຂົນສົ່ງ ໂດຍຈະບໍ່ຖືກເອົາມາພິຈາລະນາໃນການເກັບຮັກສາ
16. ປະເພດ 10 ທາດແຫຼວຕິດໄຟ (Combustible liquid) ໝາຍເຖິງ ທາດແຫຼວຕິດໄຟທີ່ບໍ່ຢູ່ໃນກຸ່ມ 3A ແລະ 3B
17. ປະເພດ 11 ທາດແຂງຕິດໄຟ (Combustible Solids) ໝາຍເຖິງ ທາດແຂງຕິດໄຟທີ່ບໍ່ຢູ່ໃນກຸ່ມ 4.1B
18. ປະເພດ 12 ທາດແຫຼວບໍ່ຕິດໄຟ (ືNon-Combustible liquids) ໝາຍເຖິງ ທາດແຫຼວທີ່ບໍ່ຕິດໄຟ
19. ປະເພດ 13 ທາດແຂງບໍ່ຕິດໄຟ (Non-Combustible liquids) ໝາຍເຖິງ ທາດແຂງທີ່ບໍ່ຕິດໄຟ